[AGTRT-BDF40] Welke lessen kan Nederland leren van de zaak-Phoenix? Een vergelijking tussen Jo Phoenix en Laurens Buijs

Jan Bergstra & Laurens Buijs
Amsterdam Gender Theory Research Team

In ons laatste blog (zie AGTRT-BDF39) beschreven we de zaak van Jo Phoenix, de hoogleraar criminologie van de Open University in het Verenigd Koninkrijk die werd weggepest wegens haar genderkritische standpunten. Phoenix won vorige week de rechtszaak over deze kwestie. De universiteit werd op de vingers getikt: die had haar moeten beschermen en schoot daarin tekort, aldus de rechter.

Lees meer over de zaak-Phoenix:
Hoogleraar Jo Phoenix werd weggepest wegens genderkritische standpunten, rechter tikt universiteit op de vingers

In The Guardian levert Sonia Sodha deze week een mooie analyse van het volstrekte gebrek aan ruggengraat dat het management van de Open University heeft laten zien in de behandeling van Jo Phoenix destijds en in de mateloze arrogantie en onbeleefdheid en het uitgesproken pestgedrag van haar collega’s.

Inmiddels is duidelijk dat het in het Verenigd Koninkrijk niet meer zo makkelijk is om gendercritici zonder feitelijke basis weg te zetten als transfoob. Ook is toenemend duidelijk dat de Britse LHBTI-organisatie Stonewall een kwalijke rol speelt. De term “gender critical” beleeft een krachtige revival en Sonia Sodha legt de genderkritische positie heel duidelijk uit.

Lees meer over de wijze waarop Britse gendercritici terugvechten via de rechter:
Genderkritische feministen zijn niet per definitie tegen transgenders

Het belang voor Nederland van deze affaire is onmiskenbaar. Het gemak waarmee Laurens Buijs op de UvA is weggezet als iemand die de belangen van anderen miskent lijkt sterk op wat met Jo Phoenix gebeurde. De volstrekte onwil van haar collega’s om het debat op faire termen aan te gaan is volledig herkenbaar in de situatie op de UvA.

Hoe is het mogelijk dat een UvA-hoogleraar op Twitter (thans X) het woord “gender critical” in één adem mocht noemen met facisme en genocide (zie AGTRT-BDF10) en daarbij niet werd teruggefloten, terwijl de genderkritische beweringen van Buijs in Folia van nu een jaar geleden als zeer problematisch werden behandeld? Hoe is het mogelijk dat de staf van sociale wetenschappen ieder inhoudelijk debat uit de weg mocht gaan en de naam van Buijs mocht kraken? Hoe is het mogelijk dat de commissie die de klacht van Buijs bekeek het patroon dat hier in beeld komt niet kon of niet wilde herkennen?

In het Verenigd Koninkrijk heeft de rechter nu meerdere malen moeten ingrijpen om mensen met genderkritische standpunten op werkvloeren te beschermen, waaronder die van universiteiten. Wij nemen vooralsnog aan dat het in Nederland niet zo ver hoeft te komen. Maar als bestuurders en academici nog langer wachten met het herstellen van het vrije debat, is ook hier een gang naar de rechter te verwachten.