Laurens Buijs
Amsterdam Gender Theory Research Team
In Androgyny-Based Gender Theory (ABGT) wordt de aanname gedaan dat de mens een matriarchale diersoort is die 12.800 jaar geleden plotseling patriarchaal is gaan leven als gevolg van een collectief trauma, veroorzaakt door een grote komeetinslag (zie ook AGTRT-BA3, AGTRT-BA4, AGTRT-BA9). Patriarchaat en matriarchaat worden in ABGT gedefinieerd aan de hand van de wijze waarop mannelijke en vrouwelijke kennis zijn gerangschikt in de secundaire genderidentiteit (SGI, zie ook AGTRT-BA24).
Een patriarchale mens stelt mannelijke (cognitief-rationele) kennis boven vrouwelijke (emotioneel-intuïtieve) kennis. Deze verticale rangschikking van mannelijkheid en vrouwelijkheid in de psyche leidt tot innerlijk conflict, en dus tot allerlei persoonlijkheidsstoornissen. Dat kan zich uiten in narcisme: die mensen hebben dan slecht toegang tot hun empathisch vermogen en worden daardoor “hoofdig” en manipulatief. Maar dit kan zich paradoxaal genoeg ook uiten in een gespiegelde stoornis, waarbij het empathisch vermogen juist zo sterk ontwikkeld wordt dat het eigen ego te zwak wordt. Dat zien we bijvoorbeeld terug bij mensen zonder ruggengraat en die lijden aan zelfopoffering.
Lees meer over de rol van mannelijke en vrouwelijke kennis in de secundaire genderidentiteit (SGI):
De secundaire genderidentiteit (SGI) bepaalt de androgyne persoonlijkheidsstructuur
Een matriarchale mens heeft mannelijke en vrouwelijke kennis met elkaar in balans: er is ruimte voor emotie en intuïtie, maar ook voor cognitie en ratio, en deze verschillende vormen van kennis worden horizontaal gerangschikt in de SGI zodat zij niet met elkaar in strijd zijn, maar elkaar juist aanvullen. Op dat moment ontwikkelt de mens allerlei mystieke androgyne persoonskenmerken. Dat zou je kunnen zien als “superkrachten” die de mens in balans brengen, zoals zelfinzicht, zelfreflectie, zelfbeheersing, gematigdheid, terughoudendheid, en ga zo maar door. Met andere woorden: dat zijn de deugden die volgens zo’n beetje elke ethiek in de wereld tot een goed, gezond en gelukkig leven leiden.
ABGT stelt dus dat de SGI twee standen heeft: patriarchaal en matriarchaal. Op dit moment zitten alle mensen in meer of mindere mate in de patriarchale stand. Om in de matriarchale stand te komen, moet een persoon schaduwwerk doen (zie AGTRT-BA7). Schaduwwerk herstelt de balans tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid in de psyche, en hierin speelt boosheid een belangrijke rol.
Patriarchale socialisatie van de SGI werkt door op onze persoonlijke relaties en wel als volgt:
- Elke patriarchale sociale relatie wordt gekenmerkt door machtsongelijkheid. Het gaat dus om familierelaties, vriendschappelijke relaties, collegiale relaties, liefdesrelaties, maar ook om onze relatie met publieke figuren, politici, etc.
- We zijn ons meestal niet bewust van deze machtsongelijkheid: we vertellen onszelf dat we in gelijkwaardige relaties zitten. Dit is echter een vals beeld.
- In een patriarchale relatie heeft de een de mannelijke (dominante) rol, en de ander de vrouwelijke (onderdanige) rol. Dit staat in principe los van sekse: dus mannen kunnen een vrouwelijke rol aannemen, en vrouwen een mannelijke.
- We kunnen niet “bedenken” of “analyseren” hoe de machtsongelijkheid precies werkt in patriarchale relaties, dat kunnen we alleen voelen / ervaren door het oproepen van onze onbewuste boosheid.
- Iedereen die in een vrouwelijke rol zit in een patriarchale relatie, heeft daarover onbewuste en opgekropte boosheid die wij vaak niet goed kunnen voelen, omdat ons van jongs af aan is geleerd dat het “slecht” of “ongehoorzaam” is om boos te zijn (dat is de patriarchale opvoeding). Deze onderdrukte boosheid wordt in ABGT vrouwelijke boosheid genoemd.
- Vrouwelijke boosheid gaat in de kern uit van respect voor de ander, want deze bevat een confrontatie waar de persoon in de mannelijke rol wat aan kan hebben, en drukt een verlangen uit naar gelijkwaardig samenzijn, ook al komt de boosheid qua toon, stijl en emotie natuurlijk altijd “hard” over.
- Het voelen en uiten van vrouwelijke boosheid is de enige manier om de patriarchale relatie te genezen van ongelijkwaardigheid, en om die op termijn om te zetten in een matriarchale relatie.
- Dit transformeren van relaties van patriarchaal naar matriarchaal kost tijd, en zal altijd gepaard gaan met een tijd van verwijdering, omdat degene in de mannelijke rol niet gewend is aan tegenspraak en in ego-defensie schiet.
- Die ego-defensie bestaat eruit dat degene in de mannelijke rol alles zal doen om de boosheid van de persoon in de vrouwelijke rol het probleem te maken, in plaats van hetgeen wat die persoon in de vrouwelijke rol aankaart (namelijk onrechtvaardigheid / ongelijkwaardigheid).
- Deze ego-defensie van de persoon in de mannelijke rol kan ook worden gezien als een vorm van boosheid die meer agressief en manipulatief van aard is (want die is gericht op vermijding van confrontatie die nodig is voor gelijkwaardig sociaal contact), en wordt in ABGT mannelijke boosheid genoemd.
- Mannelijke boosheid is een vorm van gaslighting: dit is een vorm van psychologische manipulatie waarbij de wereld wordt omgedraaid, en waarbij degene die met terechte vrouwelijke boosheid tegen onrecht in opstand komt een schuldgevoel wordt aangepraat, bijvoorbeeld door een probleem te maken van diens toon, emoties, stijl, taalgebruik, etc. Dit is een manier om de aandacht af te leiden van hetgeen waar de persoon vrouwelijke boosheid over ervaart, namelijk onrechtvaardigheid en ongelijkwaardigheid. Dit is een vorm van narcistische mishandeling waarmee het slachtoffer tot dader wordt gemaakt, en dit kan zeer vergaande schadelijke gevolgen hebben voor het slachtoffer.
- Gaslighting is zo effectief, omdat dit een vorm van agressie is die vaak verpakt is in de vorm van goede bedoelingen. Zo kan de gaslighter zorgen uiten over de mentale gezondheid van iemand die vrouwelijke boosheid uit, waardoor de agressie verpakt wordt als ogenschijnlijke betrokkenheid (“care taking”). De persoon die vrouwelijke boosheid toont kan met dit soort paternalisme zelfs een psychiatrische aandoening worden aangepraat, terwijl die persoon niets anders doet dan normale, gezonde en proportionele boosheid tonen die nodig is om tot een rechtvaardiger wereld te komen.
Boosheid is dus een cruciale emotie om te uiten, en om de SGI van patriarchale naar matriarchale stand te krijgen. In veel Westerse culturen is boosheid steeds meer taboe, en wordt onder druk van normen op het gebied van deugen en fatsoen per definitie gezien als slecht en sociaal onveilig. Hierbij wordt het onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke boosheid nooit gemaakt, terwijl juist die machtanalyse van groot belang is om te kunnen bepalen welke vorm van boosheid gepast is, en welke niet.
Geef een reactie