Jan Bergstra & Laurens Buijs
Amsterdam Gender Theory Research Team
In eerdere blogs hebben we aandacht besteed aan het TERF-gedachtengoed. TERF staat voor Trans-Exclusionary Radical Feminist. Binnen de TERF-community is weer sprake van een veelheid aan verschillen van opvatting maar men is het in die hoek wel over eens dat transgendering onwenselijk is, of anders dat transgendering niet kan bestaan en er dus geen rekening mee gehouden hoeft te worden. Wij zien de TERF-positie als een belangrijke poot van het gender-essentialisme. Essentialisme over gender komt er op neer dat men de volgende vier uitgangspunten onderschrijft:
(i) Dat biologisch geslacht (“biological sex”) bepalend is voor gender, en
(ii) op deze wijze bepaalt wie man is en wie vrouw is;
(iii) dat wie man is ook man blijft en wie vrouw is ook vrouw blijft, en
(iv) dat er eigenlijk geen ruimte is voor een neutraal biologisch geslacht en daarmee ook niet voor neutraal gender.
Lees meer over de TERF-positie:
De Nederlandse TERFs van de Stichting VOORZIJ houden vast aan achterhaalde posities over gender
Naast de TERFs is er nog een andere cluster van groeperingen die als steunpilaar van gender-essentialisme optreden. Daarvoor introduceren wij de aanduiding TEFC (Trans-Exclusionary Fundamentalist Christian, te vertalen met transuitsluitende fundamentalistische Christenen). De TEFC positie vindt aanhangers in de Rooms-Katholieke Kerk, de Russisch-Orthodoxe Kerk en in een aantal (met name Evangelische) protestantse denominaties.
Wij omschrijven de TEFC-positie als volgt. Om te beginnen kennen fundamentalistisch Christenen aan fragmenten van de Bijbel een actuele (en soms zeer omstreden) betekenis toe en leiden daar inhoudelijke posities (wat wij noemen FC-posities) uit af. Als voorbeelden van FC-posities noemen we de positie dat de evolutietheorie onjuist is, dat de wereld 6000 jaar oud is, en dat de zondagsrust geen enkel economisch handelen verdraagt. Maar ook dat er qua seksuele oriëntatie geen variatie mogelijk is, zodat het concept seksuele oriëntatie feitelijk overbodig is. Een FC-positie kan een combinatie van zulke opvattingen betreffen. De Rooms-Katholieke Kerk is bijvoorbeeld tegenwoordig niet meer een tegenstander van de evolutietheorie.
Lees meer over gender-essentialisme:
Essentialistisch denken over gender is vaak paradoxaal en onredelijk, maar kan ook gematigd zijn
De TEFC-positie is fundamentalistisch Christelijk en stelt dat mensen qua gender uitsluitend man of vrouw zijn. Gender zou vanaf de geboorte onveranderbaar vastliggen, en altijd bij de geboorte onomstreden kunnen worden vastgesteld. Deze laatste positie is een FC-positie in die zin dat doorgaans fragmenten uit Genesis als bewijsmiddel voor de positie worden gebruikt.
De TEFCs vormen geen organisatie maar vormen samen wel een machtsblok van grote omvang en invloed. Het is moeilijk zo niet onmogelijk om de argumenten voor de TEFC-positie op wetenschappelijke gronden te bestrijden, omdat deze argumenten zelf geen enkele wetenschappelijke kracht hebben. Het staat mensen nu eenmaal vrij om in de Bijbel te lezen wat men wil en daar opvattingen aan te ontlenen.
Maar het is toch gebleken dat FC-posities aan slijtage onderhevig kunnen zijn. Het opgeven van het verzet tegen de evolutietheorie vanuit de Rooms-Katholieke Kerk is daarvan een voorbeeld. Het stapsgewijs opgeven van het verzet binnen de kerk tegen de notie van seksuele oriëntatie, een proces dat men op dit moment kan waarnemen, is een ander voorbeeld. Wij gaan ervan uit dat de TEFC-positie voor de Rooms-Katholieke Kerk een tijdelijke zaak is en dat men, in navolging van de Duitse bisschoppen, op termijn binnen de katholieke kerk wereldwijd zal inzien dat de TEFC-positie toenemend overbodig en zelfs schadelijk is voor de reputatie en de invloed van de kerk. Maar zover is het nu nog lang niet.
Lees meer over de veranderende opvattingen over gender in de katholieke kerk:
De Rooms-Katholieke Kerk kent meer diversiteit aan opvattingen over gender dan men zou denken
Voor zover wij kunnen zien zijn TERF en TEFC de twee belangrijke pijlers onder het gender-essentialisme. Deze posities zijn lijnrecht in strijd met wetgeving die in de meeste Westerse landen alweer zo’n 40 jaar bestaat. Uit dat laatste gegeven volgt niet dat de TERF- en TEFC-posities ten principale onjuist zouden zijn. Bij de TEFC ziet men wel een aanzienlijke frictie tussen kerk en staat, maar daar is in beginsel ook niet veel op tegen.
Wie transgenderrechten wil ondersteunen moet in onze ogen doordenken waarom de TERF-positie en de TEFC-positie onjuist zouden zijn (zie ook AGTRT-BF31). Dat is nog niet zo eenvoudig als het lijkt, ook niet met de nu bestaande wetgeving inzake transgendering en de destijds bedachte rationale daarvoor bij de hand.
Geef een reactie