Jan Bergstra & Laurens Buijs
Amsterdam Gender Theory Research Team
The Guardian beschreef onlangs dat in het Verenigd Koninkrijk een aantal werkgevers door de rechter op de vingers is getikt, omdat zij werknemers hebben benadeeld vanwege hun genderkritische opvattingen. Dit is een goede zaak, vrijheid van meningsuiting is een groot goed.
Wat opviel is de toelichting die in The Guardian bij dit thema werd gegeven:
“Gender-critical feminists believe sex is biological and cannot be changed, and disagree with trans rights activists who say gender identity should be given priority in terms of law-making and policy. Clashes in workplaces – in some cases with those who regard the focus on biological sex as transphobic – have led to a string of employment tribunals.”
Deze uitleg levert een schijntegenstelling. Transactivisten zijn doorgaans niet van mening dat geslacht (in de zin van sekse) niet biologisch zou zijn of dat sekse veranderd kan worden. Zo’n 50 jaar geleden zag men dat nog wel zo (met inmiddels veel minder gebruikte term transseksueel als voorganger van transgender), maar dat is nu een minderheidsvisie naarmate sekse toenemend wordt omschreven in termen van (moderne, niet-morfologische) biologische kenmerken.
Dat genderkritische feministen geloven dat sekse biologisch is en niet veranderd kan worden mag zo zijn, maar dat verklaart het conflict niet dat momenteel speelt. Zij staan in die overtuiging ook niet alleen. Waar het conflict wel over gaat is dat gender een andere betekenis kan hebben dan biologische sekse en dat (conform onze formal gender theory en conform vele eerdere auteurs) niet biologische sekse maar gender bepalend moet zijn voor het maatschappelijk te maken onderscheid tussen man en vrouw. In de wetgeving van veel landen inclusief Nederland is dat inmiddels ook het geval.
Rond 1960 was een concept gender ontstaan dat rekening houdt met transsexing: de transitie van mannelijk gender naar vrouwelijke gender of omgekeerd op basis van operatieve en farmaceutische ingrepen. Daar zien we een eerste vorm van uiteenlopen van de concepten sekse en gender. Sindsdien is sekse verschoven van morfologisch perspectief naar “fundamenteel biologisch” perspectief en is gender verschoven naar het toenemend meetellen van genderidentiteit bij de beoordeling/bepaling van gender.
In de wetsvoorstellen die nu in Nederland en Duitsland op tafel liggen is van geen enkele drempel bij gendertransitie meer sprake. Daartegen verzetten velen zich en bij dat verzet sluiten wij ons ook aan. Zulk verzet kan opleveren dat men als genderkritisch wordt gezien, en dan bijvoorbeeld vanuit de sociologie van de UvA met uitzonderlijk extreme beschuldigingen en verdachtmakingen wordt geconfronteerd. Wij hebben dit aspect eerder in detail besproken.
Lees meer over het belang van een genderkritische beweging in Nederland:
Nederland heeft een genderkritische beweging nodig
Wij zien uiteindelijk twee conflicten:
(A) de tegenstanders van elke vorm van transgendering (waaronder TERF-feministen, de officiële lijn van de Rooms-Katholieke Kerk, de Russisch-Orthodoxe Kerk en verschillende Evangelisch-Christelijke groeperingen) willen ook de in de vorige eeuw tot stand gekomen conventies en wetgeving inzake transgendering niet accepteren.
(B) de tegenstanders van recente wetsvoorstellen willen de volledige ontkoppeling van gender van biologische factoren niet accepteren. Dit tweede conflict brengt genderkritische mensen in botsing met transactivisten.
De materie wordt verder gecompliceerd doordat transactivisten vaak claimen dat zij voor de rechten van transgender personen opkomen. Die claim is onzinnig omdat het de definitie is van “transgender persoon” die ter discussie staat en niet de rechten van transgender personen. Sterker nog: juist omdat men het over de rechten van transgender personen wel eens was en is, ontstaat hevig verzet bij een al te gemakkelijke wijziging van de definitie van transgender personen.
Geef een reactie