Jan Bergstra & Laurens Buijs
Amsterdam Gender Theory Research Team
Het debat over gender wordt gecompliceerd door deelnemers die om moeilijk te begrijpen redenen hardnekkig vasthouden aan verouderde posities.
Dat gebeurt in de Rooms-Katholieke Kerk, in de Russisch-Orthodoxe Kerk, maar ook in feministische kring bij de aanhangers van het zogenaamde trans-exclusionary radical feminism (ofwel TERF). Dat is feminisme dat elke vorm van transgendering afwijst. Zulk feminisme treffen we in Nederland aan binnen de Stichting VOORZIJ.
Allereerst kunnen we vaststellen dat TERF als verwijt gebruikt wordt in de richting van mensen die op geen enkele wijze TERF zijn. Een prominent voorbeeld van een slachtoffer van zulke valse verwijten is J.K. Rowling, zie ook AGTRT-BF12. Rowling is domweg geen tegenstander van transgendering, daarover is zij glashelder geweest. Dat haar toch verweten wordt een TERF te zijn is onheus en is beschamend voor de zelfverklaarde feministen die zich veroorloven om dat te doen. Het is onbegrijpelijk dat men meent met zulke manifeste leugens op de langere termijn iets positiefs te kunnen bereiken.
Lees meer over de stigmatisering van J.K. Rowling als TERF:
Het transactivisme predikt inclusie om een systematische praktijk van uitsluiting te verbloemen
De positie van bijvoorbeeld Caroline Franssen, oprichtster van VOORZIJ, is echter duidelijk anders dan die van Rowling. Zij ziet geen enkele ruimte voor het fenomeen van gendertransitie, en haar positie kan daarom wél met recht een TERF-positie worden genoemd.
VOORZIJ beroept zich op het (volgens ons irrelevante) argument dat de biologische sekse van een persoon zich niet laat veranderen. Daarbij ziet men dan voor het gemak over het hoofd dat juist om die reden een onderscheid tussen (formele) gender en sekse gemaakt kan en moet worden. Met recht kan men claimen dat een transgender persoon doorgaans niet transseksueel is en het is dan ook om die reden dat de transseksualiteit als term tegenwoordig nauwelijks meer wordt gebruikt, maar transgender en transgendering des te meer.
De versie van gendertheorie die VOORZIJ aanhangt laat zich niet zo gemakkelijk met zekerheid vaststellen. Het is ook niet zomaar het geval dat men een Stichting als VOORZIJ een versie van gendertheorie kan toeschrijven omdat op sommige aspecten van gendertheorie binnen die Stichting verschillende opvattingen kunnen leven. Per aspect van gendertheorie is misschien sprake van een waaier van opvattingen die men binnen de context van VOORZIJ aanvaardbaar of preferabel vindt. Van een afstand proberen wij in te schatten hoe de vlag erbij hangt qua gendertheorie in VOORZIJ.
Met GT-VOORZIJ/AGTRT duiden we aan hoe we vanuit AGTRT denken dat VOORZIJ tegen gendertheorie aankijkt. Dat lijkt omslachtig, maar deze omweg is nodig omdat het niet zo eenvoudig is de versie(s) van gendertheorie die men binnen VOORZIJ aanhangt te bepalen en te beschrijven. Omdat wij het fout kunnen hebben werken we met versies die worden bijgesteld zodra blijkt dat wij de zaken onjuist inschatten. We beginnen met een omschrijving van V0.1.
GT-VOORZIJ/AGTRT-V0.1
I) Posities van VOORZIJ inzake gendertheorie
1) VOORZIJ gaat uit van modern-biomedisch essentialisme (zie ook AGTRT-BF22). De sekse van een persoon ligt onder andere vast in onveranderbare genetische kenmerken en is daarmee zelf ook onveranderbaar.
2) VOORZIJ ontkent dat gender iets anders is dan sekse (men wil de term gender eventueel nog wel gebruiken maar dan betekent dat gewoonweg sekse).
3) VOORZIJ ontkent het bestaan van (en daarmee de relevantie van) neutraal gender.
4) VOORZIJ is onder alle omstandigheden een tegenstander van gendertransitie. Dit volgt eenvoudigweg uit hun opvattingen over gender (sekse = gender) in combinatie met een niet “transition permissive” concept van sekse (sekse ligt voor eens en voor altijd vast). Het is duidelijk dat deze combinatie van gendertheoretische aannames gendertransitie niet toelaat.
II) Overige posities van VOORZIJ (met relevantie voor gendertheorie):
VOORZIJ heeft ook posities buiten het kader van wat wij onder gendertheorie vatten:
a) VOORZIJ ziet in co-essentialisme (ofwel het idee dat mensen helemaal vrij zouden zijn in het kiezen van hun eigen genderidentiteit en gendercategorisering) met name een beweging van mannen die “ruimte” (mogelijkheden, faciliteiten) weer zouden willen terugveroveren. Dat betreft dan ruimte die de feministen juist in de afgelopen zeg honderd jaar voor de vrouw hadden veroverd. VOORZIJ accepteert geen beperking van de ruimte die beschikbaar is voor vrouwen. En VOORZIJ is met name daarom een tegenstander van zelfidentificatie/zelfcategorisering op het vlak van gender. (Voor co-essentialisme en onze kritiek daarop zie AGTRT-BF16, AGTRT-BF21, daar zijn ook verdere relevante verwijzingen te vinden.)
b) VOORZIJ ziet J.K. Rowling als een medestander. (Dit is voor ons moeilijk te begrijpen gegeven het vierde punt hierboven in combinatie met de opvattingen van J.K. Rowling die gendertransitie zeker niet uitsluiten.)
c) VOORZIJ ziet zichzelf niet als TERF-groepering (maar is dat volgens ons wel).
d) VOORZIJ ziet geen enkele ruimte voor of noodzaak tot debat met andersdenkenden. Door posities 1-4 hierboven als vaststaand en onproblematisch aan te nemen verdwijnt elke wens en zelfs optie tot debat met andersdenkenden.
Geef een reactie